Кој е во право: Муцунски или Ванковска за одложена примена на уставните измени?

Кандидатката за претседател на државата Билјана Ванковска од редовите на Левица реагираше на изјавата на потпретседателот на ВМРО-ДПМНЕ Тимчо Муцунски за уставните измени во која нагласува дека ВМРО ДПМНЕ се залага за одложена примена на измените на Уставот.

Муцунски пред неколку дена изјави дека ВМРО ДПМНЕ под вакви услови ние не прифаќа уставни измени и додаде дека легитимна алтернатива е да се бара одложната примена на уставните измени, како и гаранција од ЕУ за македонскиот јазик и идентитет, но и гаранција дека нема да има повеќе билатерализација на европската интеграција на Македонија.

Ваквата изјава ја испровоцира професорката Ванковска која вчера нагласи дека ова е уште една манипулација на опозициската ВМРО-ДПМНЕ откако ќе ги прифати уставните измени и впишувањето на Бугарите во Уставот доколку ја освои власта и формира Влада, притоа додаде дека таа во правото не слушнала за „одложена примена на уставните измени”

Во кампањата често сме навикнати да слушаме аматерски, политички и неиздражани изјави. Чести политичарите манипулираат со јавноста за да добијат политички поени. Токму поради денеска ја отвораме дилема које е во право во конкретниот случај. И покрај тоа што го предава предметот Политички систем, веројатно кандидатот за претседател од Левица овој пат греши, а неколку примери ја илустрираат одложената примена на уставните промени во пракса во различни земји:

Јужна Африка (1993) Во Јужна Африка, привремениот Устав од 1993 година, кој го заврши апартхејдот, сам по себе беше форма на одложена примена. Тој обезбеди транзициски рамки кои водеа кон усвојувањето на конечниот Устав во 1996 година. Овој привремен период овозможи значајна политичка, социјална и правна реструктуирање на контролиран и фазен начин.

Франција (2000) Франција го измени својата Устав за да ја намали претседателската мандат од седум на пет години, познато како "кинквенат". Оваа промена, одобрена преку референдум во 2000 година, не се примени на тогашниот претседател, Жак Ширак, сè до следните претседателски избори во 2002 година. Ова одложување беше наменето да спречи политичка нестабилност и овозможи уреден преод под новиот систем.

Унгарија (2011) Основниот закон на Унгарија, усвоен во 2011 година, вклучуваше неколку одредби кои требаше да стапат во сила во различни времиња. На пример, одредени фискални правила наменети да ограничат државниот долг требаше да се применуваат постепено низ неколку години. Оваа постапна имплементација овозможи постепено прилагодување на новите фискални ограничувања.

Бразил (1988) Уставот на Бразил од 1988 година вклучуваше неколку транзициски одредби. Меѓу нив беа мерки за економска реформа и редистрибуција на земјиште, кои требаше да се имплементираат со време. Оваа одложена примена овозможи владата да се подготви за значајни промени во политиката и администрацијата.

Канада (1982) Актот за Уставот од 1982 година, кој го врати канадскиот Устав од Велика Британија, вклучуваше Повелба за правата и слободите. Некои одредби од Повелбата беа предмет на тригодишно одложување, особено оние кои се однесуваат на правата на абориџинските народи. Овој период беше наменет да им даде време на владите да ги прилагодат законите и политиките на новите стандарди на Повелбата.