Една од најдлабоките рани во општествата на Балканот, вклучително и Македонија, е неспособноста искрено да се радуваме на успехот на другите.
Photo by Jametlene Reskp on Unsplash
Наместо инспирација, успехот тука често буди сомнеж, љубомора или дури и омраза. Наместо да прашаме „Како можам и јас да успеам?“, ние прашуваме „Кој стои зад него?“ или „Кого познава?“ Ова не е само личен проблем, тоа е општествена болест што ги јаде темелите на заедништвото.
Оваа реакција е длабоко вкоренета во историјата на недостаток, нестабилност и колективно разочарување. Во општество каде што многу луѓе чувствуваат дека не им е дадена фер шанса, успехот на другиот изгледа како закана. Тука често владее логиката: ако не можам јас, нека не може никој. Таа деструктивна рамнодушност и пасивна агресија ги прави луѓето слепи за вредноста на туѓиот труд.
Многумина растеле со менталитет на споредување, наместо на соработка. Во училиште, ако некој има подобар успех, се зборува дека „има врски“. На работа, ако некој напредува, се вели дека „си ја продал душата на ѓаволот“. Ова ја гуши амбицијата и создава општа атмосфера на цинизам. Таквиот амбиент не поттикнува напредок, туку нерамноправна борба каде секој успех мора да се оправдува или крие.
Затоа, потребно ни е културно ресетирање. Вистински силните заедници се градат врз взаемна поддршка, не врз скриена злоба. Кога ќе научиме да се восхитуваме, а не да се потценуваме, тогаш успехот на другиот ќе го гледаме како светло – не како сенка. Ќе разбереме дека некој што блеска не го одзема нашето светло, туку само ни покажува дека и ние можеме да светнеме.
Да се радуваш на туѓиот успех не значи дека си помал, туку дека си доволно зрел да препознаеш вредност надвор од себе. Тоа е знак на самодоверба, на зрелост и на духовна сила. Додека не го научиме тоа, ќе останеме заробени во кругот на сопствената горчина, наместо да се движиме напред како општество што навистина се гордее со својот народ.
