Во време кога стресот стана речиси секојдневна појава, сѐ повеќе луѓе се обидуваат да најдат начини да го намалат неговото влијание врз телото и умот.
Photo by Ella Olsson
Освен техниките за дишење, физичката активност и психотерапијата, научниците сѐ повеќе се насочуваат кон храната како значаен сојузник во борбата против хроничниот стрес. Прашањето што сѐ почесто се поставува е: може ли храната навистина да ни помогне да се чувствуваме подобро и да го регулираме стресот на долги патеки?
Одговорот е: да, но со услов. Храната не е магично решение, но одредени нутриенти директно влијаат на хормоните на стресот, на работата на мозокот и на нашата способност да останеме емоционално стабилни. На пример, истражувањата покажуваат дека внесувањето на магнезиум, витамини од групата Б, омега-3 масни киселини, и аминокиселини како триптофан е поврзано со пониски нивоа на кортизол – хормонот на стресот. Во едно истражување објавено во Nutrients (2017), луѓето кои земале додаток на омега-3 масни киселини имале значително намалени физиолошки реакции на стресни ситуации во споредба со плацебо групата. Токму затоа, храна како лосос, скуша, сардини, па дури и ореви и семки од лен, се смета за корисна за подобрување на расположението.
Храната исто така игра клучна улога во рамнотежата на микробиомот – светот на бактерии што живее во нашиот дигестивен систем. Сѐ повеќе докази покажуваат дека состојбата на цревната флора директно влијае на нашето расположение и ментално здравје. Едно истражување од 2020 година, објавено во Psychiatry Research, потврдува дека луѓето со разновидна и здрава цревна флора имаат пониски нивоа на анксиозност и депресија. Овие резултати се потпираат на врската меѓу цревата и мозокот, позната како „gut-brain axis“, која игра голема улога во регулирањето на стресните реакции. Затоа, се препорачува консумирање на ферментирани производи како што се јогурт, кефир, кисела зелка, како и пребиотични влакна што ги има во кромидот, лукот, аспарагусот и бананите.
Некои намирници особено се издвојуваат како природни регулатори на стресот. Темното чоколадо (со над 70% какао) го поттикнува лачењето на серотонин – хормон на среќата и има антиоксидативно дејство. Оревите, бадемите и индиските ореви се богати со магнезиум, кој помага при опуштање на мускулите и нервниот систем. Зелениот чај содржи L-теанин, аминокиселина која ја зголемува активноста на алфа-брановите во мозокот и го намалува чувството на напнатост. Покрај тоа, храната богата со триптофан – како јајца, мисиркино месо, сирење, семки од тиква и овесна каша – помага во природното создавање на серотонин, што директно влијае на нашето чувство на смиреност.
Од друга страна, вреди да се спомене дека лошите избори во исхраната можат да го зголемат чувството на стрес и вознемиреност. Претераниот внес на кафе, газирани пијалаци, преработена храна и рафиниран шеќер ги исцрпува резервите на нутриенти што телото ги користи во борба со стресот и создава дополнителни воспалителни процеси. Тоа значи дека храната може да биде или сојузник или непријател, во зависност од тоа како ја користиме.
Иако исхраната не може сама по себе да го реши целиот проблем со стресот, таа може значително да ни помогне да изградиме отпорност, да ја подобриме нашата енергија и ментална јасност, и да внесеме чувство на стабилност во секојдневието. Телото и умот се длабоко поврзани – и кога внимателно се грижиме за едното, второто неизбежно ќе почувствува олеснување. Затоа, следниот пат кога ќе почувствувате напнатост, размислете за еден оброк со интегрални житарки, лиснат зеленчук, масна риба, јаткасти плодови и пробиотска храна – можеби токму тоа ќе биде првиот чекор кон внатрешен мир.
