Со цел да се избегнат дел од дилемите поврзани со (не)доволниот број на спроведени тестирања за КОВИД-19 вирусот во Македонија, и варијациите во бројот на случаи на позитивни на вирусот, во продолжение ги прикажуваме дел од движењата кои се апстрахираат од апсолутниот број на спроведени тестирања.
Всушност се прикажани податоци за спроведениот број на тестирања, бројот на лица позитивни на вирусот КОВИД-19, како и дневната и кумулативната (вкупната) стапка на лица позитивни на вирусот КОВИД-19. Стапка на позитивни случаи на дневна основа “СПС –Дневно” го одразува процентот на позитивни лица во однос на вкупниот број тестирани лица за 24 часа. Од друга страна”СПС –Кумулативно” ја одразува кумулативната или вкупната пропорција на позитивни лица во однос на вкупниот број тестирани лица воопшто.
Движењето и интензитетот на пандемијата во Македонија зазема одредени циклични движења кои се јавуваат во три одделни периоди:
Оставаме на граѓаните од графичкиот приказ подолу и податоците да ги препознаат периодите, настаните и празниците после кои се забележува промена во трендот на пандемијата во земјата.
Со цел подобро да го елаборираме вкупниот интензитет на КОВИД-19 вирусот во државата ја елаборираме кумулативната стапка на КОВИД-19 позитивни лица. Оваа стапка го подразбира односот помеѓу вкупните позитивни случаи и вкупниот број спроведени тестирања во текот на целиот период. Следејќи ја аналогијата од претходно и тука целокупниот период е поделен на 3 потпериоди.
– Првиот период кој трае заклучно со 21 април е периодот каде што оваа стапка бележивредност поголема од 10% (до највисока вредност од 12%). Тоа значи дека, од 10%-12% од спроведени тестови во тој период резултирале со позитивни случаи.
– Вториот период започнува од 22 април до 17 јуни, каде што кумулативно стапката е под 10% (во одредени денови достигнува и најниска вредност од 7,6%) -од вкупниот број тестирани 7,6% до 10% резултираат со позитивни случаи.
– Третиот период ја опфаќа временската рамка од 18 јуни заклучно со 22 јуни (денот на креирањето на пресметката) каде што повторно од вклупнот број на тестирања, над 10%се позитивни на КОВИД-19.
Согласно трендот на движење на кумулативната стапка-односот помеѓу вкупните позитивни случаи и вкупниот број спроведени тестирања, направивме скромен обид за предвидување на идниот однос позитивни случаиво однос на тестирани.
Предвидените вредности индицираат на фактот дека во наредниот период (до 5 јули) се очекува трето зголемување на позитивните лица на КОВИД-19. Олеснителна околност е што предвидениот пораст на позитивни случаи, во споредба со претходните ќе биде од полесен карактер.
Резултатите од анализата исто така покажаа дека доколку бројот на тестирања се зголеми за 10%, бројот на лица позитивни на КОВИД-19 ќе се зголемиво просек за 12,8%во периодот до 5 јули 2020 год. Доколку пак во пресметката го иземеме месец февруари и се задржиме на односот во месеците март, април, мај и јуни ваквиот процент ќе биде уште повисок и ќе изнесува 13,5%.
Би сакале да завршиме со препораките кои ги соопшуваат сите надлежни институции од почетокот на пандемијата – одржувајте дистанца и хигиена. Овие трендови и пресметки се направени врз минатите движења и историски податоци, што не значи дека доколку значајно го промениме своето однесување ситуацијата не може значајно да се подобри во позитивна (или негативна ) насока.
Проф. д-р Борче Треновски, Кристијан Кожески – Економски факултет – Скопје, УКИМ