Празни продавници, празни фрижидери и празни стомаци – така изгледаше детството во 90-тите. Сиромаштија. Сѐ уште се сеќавам на вкусот на домашната чоколада која мајка ми ја правеше од млеко во прав.
Тоа за мене беше единственото благо кое можев да го јадам во тие години. Се сеќавам и на сошиените дупки на чорапите. Се правеа „прсти“, затоа што моите стопала растеа побрзо од платата на моите родители и за жал тие немаа секогаш пари за да ги задоволат сите мои потреби во детството. Не само што се сеќавам на сиромаштијата, туки и на немањето спокој.
Додека така копам по сеќавањата од детството, ми се чини дека несигурноста тогаш беше природна состојба во која цели генерации беа воспитувани. Кога ќе израснеш во свет во кој сиромаштијата е референтна точка и просечна состојба на насцијата, желбата за стекнување и најмала материјална сигурност често се карактеризира како преамбициозност. А доколку секогаш се стремиш кон подобро – тоа се именува како ароганција. Како да бараш „преку леб погача“. Ако покрај сѐ си и жртва на самодеструктивно водење сметка за тоа што мисли околината – секогаш можеш да ги задоволиш ако послушаш два малоѓраѓански совети кои гласаат: „Седи си таму каде што си“ и „Ќути, има и полошо“.
Неретко се изедначуваа сиромаштијата и чесноста, а потоа и аналогијата помеѓу богатството и нечесноста. А тоа е неточно и тоа на многу нивоа. Пред сѐ поради фактот дека е генерализација, а и затоа што е нефер и кон двете групи. И кон оние со малку пари и оние со многу пари. Чудна е таа човечка потреба, во потрагата за разбирање на светот, за сместување на работите во фиоки. Па тие фиоки во прегради. Во тие прегради има папки. И не смее да има отстапување од тоа.
Имам впечаток дека живееме во едно лицемерно време во кое едните исти луѓе ја вртат главата од сиромашните затоа што мислат дека тие самите си се виновни затоа што се сиромашни, а од другата страна истите тие со леснотија ги осудуваат луѓето кои имаат затоа што „којзнае како го стекнале тоа.“
Денес има сѐ и сешто. И академици и доброчинители и криминалци и работници и мрзливци. Пребогати и пресиромашни. Денес, кога продавниците и фрижидерите околу мене се полни, а стомакот ми е толку очигледен што веднаш може да се заклучи дека сум нахранет човек, многу работи не се исти како во 90-тите.
Но, има една работа која никако не се менува. Свеста. Никако да сфатиме дека парите не ги расипуваат луѓето. Парите се хартија која всушност само ги истакнува луѓето кои веќе се расипани. Никако да сфатиме дека материјалното богатство не подразбира и богатство на душата. Ниту пак дека материјалното сиромаштво значи сиромашен дух. Само кога ќе го сфатиме тоа ќе престанеме да се гледаме накриво.
Многумина ќе стекнат нешто и тогаш ќе сфатат дека пак нешто им недостасува. Тоа е проклетството на немањето. Умее да трае долго, и во богатство и во сиромаштија, но ти дава една добра работа. Те тера да поставуваш прашања и да трагаш по одговори, сѐ додека не сфатиш каде да го бараш она што ти треба. Затоа што во суштина ние не трагаме по совршени партнери, туку за љубов. Не трчаме за пари, туку за сигурност. Не ни треба убав изглед туку виталност. Не копнееме за тишина, туку за спокој. Сите тие работи се составен дел од благосостојбата која ни треба.
Патот кон постигнување на таа благосостојба, може да подразбира и имање пари, успешна кариера и добар автомобил. Но, мораме да внимаваме при тоа трчање по пари да не избегаме од себе, да внимаваме при градењето на кариера да не го срушиме системот на вредности во нас и во трагањето по имот и автомобили да не го изгубиме своето јас. Затоа што да имаш сѐ, а да се немаш себе е всушност вистинската дефиниција за сиромаштија.
